Ticaretin ve finansmanının artık dijital ortamlara taşınmaya başladığı günümüzde, akıllı karar sistemlerine olan gereksinim de artmıştır. İşletmelerin iflas etme olasılığının tahminine yönelik istatistiki sistemlerin babası sayılan Edward Altman, 1968 yılında gerçek hayat verileri ile Z-Score modelini geliştirmiş ve başarılı bir şekilde ileride sorunlu olabilecek veya iflas edebilecek işletmeleri önceden tahmin etmeyi başarmıştır. Bilgisayarların ve matematiksel yöntemlerin gelişmesi ile birlikte iflas olasılığını tahmin eden modellerin gelişmesi de çok hızlı olmuştur. Nitekim özellikle bankacıların kredi kararları için geliştirilen bu modeller, Basel Direktifleri kapsamında da zorunlu hale gelmiştir. İstatistiki sistemlerin geliştirilmesi için yeterli sayıda ve kapsamda verinin olması bir önkoşuldur. O da günümüzde artık yeterli ölçüde bulunmaktadır. Big Data, data engineering, business analytics üzerinde çokça konuşulan konular haline gelmiştir. İflas veya batma olasılığının tahmininde kullanılan endüstri standardı olmuş logictics regression yöntemi artık yerini machine learning ve panel data gibi çok daha gelişmiş yöntemlere bırakmaktadır.
1986 yılında Dr. Selim Seval tarafından ülkemizde bankacılık ortamında kullanılan ilk ticari skorkart, veri tabanlarının yetersiz ve manyetik ortamda olmadığı için zorunlu olarak uzman yöntem ile geliştirilmişti. Bu skorkartın kullanılmaya başladığı ilk günden itibaren kredi veritabanı manyetrik ortama aktarılmış ve istatistiki çalışmaların temeli atılmıştır. Türk bankacılığındaki ilk istatistiki skorkart çalışması yine Dr. Selim Seval’in başında olduğu ekip tarafından 1997 yılında geliştirilmiş ve kullanılmaya başlanmıştır. Daha sonra bankalarda Analytics Bölümleri kurulmuş ve veritabanı geliştirme ve istatistiki çalışmaları yaygınlaşmıştır.
Özellikle finanse edilecek işletme sayısının ve işlem akışının çokça olduğu ticaretin finansmanı konusunda doğru kredi kararları vermek için istatistiki yöntemler elzemdir. Bunun için gerekli deneyim birikimi ve veritabanı mühendisliği ülkemizde mevcuttur. Veri kaynakları da yeterince çeşitlenmiştir.
Octet dijital portalı gibi ticaretin finansmanı için geliştirilmiş platformlarda istatistiki yöntemlerle geliştirilmiş akıllı skorkart kullanımı çok yakın bir gelecekte artacaktır. Yurtdışında da skorkart geliştirme ve uygulama konusunda çalışmalar yapmış Octet Türkiye ekibi, bu konuda ülkemizin özel ve kamu finans sektöründe kullanılan yüzlerce model geliştirmiş olma deneyimine sahiptir.
Yazar: Dr. Selim Seval – Yönetim Kurulu Başkanı
Octet Blog’daki diğer yazıları okumak için https://www.octet.com.tr/blog/ adresini ziyaret edebilirsiniz.
